Tydzień z Doktorem, dzień 1: Doktor? Jaki Doktor?

UWAGA: zawiera link do TV Tropes.


I'm the Doctor. Here to help.
Doctor

Zgodnie z zapowiedzą cykl notek o Doctorze Who rozpoczyna wpis przedstawiający cechy, które moim zdaniem czynią tego bohatera tak interesującym. Nie będzie żadnego wprowadzenia; uważam, że wypowiedź Neila Gaimana przytoczona w poprzednim wpisie w zupełności wystarcza jako wyjasnienie premise serialu. Wszystkiego innego mozna się dowiedzieć oglądając serial. Nie jest to oczywiście lista wyczerpująca, a dla Was inne aspekty tej postaci mogą być bardziej interesujące. Jeśli tak jest, napiszcie komentarz!


1. Jedna postać, wiele twarzy
Zdarza się czasem, że jeden aktor zastępuje innego w roli jakiejś postaci, choć rzadko bywa tak, żeby zmiana ta dokonywała się tyle razy, co w przypadu Doktora. Do tej pory wcielało się w niego aż 11 aktorów, jeśli liczyć sam serial (oraz film telewizyjny). Dlatego też, kiedy czyta się o postaci, można się natknąć na określenia "Pierwszy Doktor", "Czwarty Doktor", "Jedenasty Doktor" – odnoszą się one do kolejnych wersji tej postaci. Najciekawszym elementem tej zmiany jest fakt, że posiada ona fabularne uzasadnienie: jedną z cech charakterystycznych Władców Czasu (czyli rasy, do której należy Doktor) jest to, że potrafią oszukać śmierć za pomocą procesu regeneracji, w czasie którego zmienia się ich wygląd i osobowość. Oczywiście jest to z jednej strony podyktowane względami pozaserialowymi – mało który aktor chciałby się tak długo wcielać w jedną postać, a biorąc pod uwagę to, jak długo serial jest już emitowany, mało który również byłby w stanie. Z drugiej jednak strony umożliwia to odświeżanie co jakiś czas opowiadanej historii: zmienia się zachowanie Doktora i dynamika relacji między postaciami (a czasem również spora część obsady). Jednocześnie jednak bohater zawsze zachowuje pewien stały zbiór cech, które stanowią jego istotę – przypomina więc do pewnego stopnia superbohaterów, którzy zmieniali się na przestrzeni dziesięcioleci, a jednak zawsze pozostawali zasadniczo tą samą postacią.

2. Doktor chce być przyjacielem całego świata
Z pewnością wynika to w dużej mierze z faktu, że nie nigdzie się nie spieszy, ale Doktor ma dla każdego czas i z każdym chce się zaprzyjaźnić. Nam co prawda mogłoby być trudno zachowywać się tak jak on w każdej codziennej sytuacji, ale i tak można się od niego uczyć podejścia do innych, Doktor jest bowiem całkowicie pozbawiony uprzedzeń i zawsze pełen szacunku, niezależnie od tego, z kim rozmawia. Poza tym dysponuje ogromną empatią i zawsze mocno się stara postawić na miejscu swojego rozmówcy. Dzięki temu często udaje mu się nawiązać porozumienie z istotami, z którymi innym porozumieć się nie udało.

3. Doktor zadaje pytania
Wiele przygód przedstawionych w serialu nie zaczęłoby się, gdyby nie jego dociekliwość, która każe mu starać się na własną rękę znaleźć wyjaśnienia faktów, które go zastanawiają. Głęboko krytyczne podejście do rzeczywistości oraz otwarty umysł pozwalają Doktorowi znajdować świeże rozwiązania problemów, na które się natyka. Dzięki takiej postawie można się wiele nauczyć, ale także czynnie angażować się w świat dookoła.

4. Doktor brzydzi się przemocą
Początkowo może się to wydawać dziwne, biorąc pod uwagę to, że Doktor czynnie walczy ze złem. Trzeba jednak podkreślić, że Doktor (bardzo idealistycznie) wierzy, że wszyscy są z natury dobrzy, oraz w to, że każdy problem można rozwiązać rozmawiając. Dlatego pierwszą rzeczą, jaką stara się zrobić (nawet w pozornie oczywistych sytuacjach ataków/konfliktów), jest dogadanie się z agresorem. Jeśli się to uda, stara się znaleźć satysfakcjonujące wszystkich rozwiązanie problemu. Natomiast w przypadku porażki, istota/istoty niegodzące się na kompromis otrzymują kilka ostrzeżeń oraz szans na uniknięcie konflikt. Zanim Doktor zdecyduje się wkroczyć na wojenną ścieżkę, upewnia się wielokrotnie, że jest to absolutnie nieuniknione. Nawet wtedy jednak, co również jest warte zaznaczenia, nie czuje się w pełni usprawiedliwiony. Ta ogromna wrażliwość jest moim zdaniem godna podziwu.

5. … ale nie waha się bronić wartości, które uważa za ważne
Mimo technicznego pacyfizmu Doktor zawsze zwraca uwagę na to, co uznaje za przejaw niesprawiedliwości albo opresji i mówi o tym głośno, a co najważniejsze – działa bez obaw. Bycie biernym to w oczach tego bohatera jedno z najcięższych przewinień, jakich można się dopuścić.

6. Doktor nie boi się być inny
Począwszy od ubioru, a skończywszy na zachowaniu, Doktor jest postacią niezwykle ekscentryczną. A tym, co jest w jego ekscentryczności najważniejsze i najbardziej uderzające jest to, jak dobrze czuje się, będąc sobą. Takie samo poczucie stara się zaszczepić w innych i myślę, że obok przeciwdziałania opresji i wykorzystywaniu, jest to jego najważniejsze zadanie: inspirować innych, żeby byli w pełni sobą i realizowali swoje aspiracje. Biorąc pod uwagę jego wiarę w dobro obecne w każdej istocie, przekłada się to na czynienie świata lepszym miejscem.

7. Doktor wie, jak się dobrze bawić
Przy wszystkich trudnych decyzjach moralnych i poświęceniach w walce z niesprawiedliwością można by się spodziewać, że Doktor będzie postacią niezwykle poważną i tragiczną. Jednak – choć można w nim dostrzec również takie rysy – Doktor w gruncie rzeczy chce po prostu zobaczyć wszystko, co wszechświat ma do zaoferowania i przyjemnie spędzać czas. W ciągu kilkuset lat podróżowania chyba dobrze opanował tę umiejętność, bo potrafi się cieszyć najprostszymi rzeczami: rozmową, dobrym jedzeniem czy pięknym widokiem. I to jedna z najważniejszych rzeczy, których może nas nauczyć.